Naam / Beschrijving:

Kloon een plant — Behalve zaaien zijn er ook nog andere methoden om planten te vermeerderen. Eén van die manieren is stekken. Knip een stukje van een plant af en voorzie dat van de juiste groeiomstandigheden. Het stekje zal wortels, stengels en bladeren ontwikkelen en binnen de kortste keren heb je niet één, maar twee volwaardige (en identieke) planten. Een plant die zich goed leent voor een demonstratie van deze kloontechniek is de geranium (Pelargonium).

Wat is er nodig:

  • 1 volgroeide Pelargonium
  • 1 zakje stekgrond (geen bemeste grond!)
  • 1 plastic bloempotje
  • 1 scherp mes

Achtergrond / (Kern-)doel:

Kerndoel 41 — bouw en voortplanting van planten — stekken van delen van een plant

Zoals alle organismen gaat een plant op een gegeven moment dood en zal hij zich dus, om de soort in stand te houden, op de een of andere manier moeten voortplanten. Bij zaadplanten vindt die voortplanting meestal geslachtelijk plaats: na de bevruchting wordt er zaad gevormd en uit dat zaad kan vervolgens een nieuwe, genetisch unieke plant groeien. Sommige planten kunnen zich echter ook ongeslachtelijk voortplanten. De nieuwe planten ontstaan dan niet uit zaad, maar uit andere delen van de moederplant. De kruipende boterbloem heeft bijvoorbeeld horizontaal groeiende stengels (uitlopers) die letterlijk over de grond kruipen en op bepaalde plekken (knopen) weer wortels en hele nieuwe plantjes kunnen ontwikkelen. Planten die op deze, ongeslachtelijke wijze ontstaan, zijn genetisch identiek aan elkaar. De mens kan de natuur ook een handje helpen met klonen, bijvoorbeeld door een plant te stekken. Er wordt dan een deel van de plant afgesneden (bijvoorbeeld een stuk van een wortel of stengel) om daar een geheel nieuw exemplaar uit op te kweken.

Aan het werk...

1. Kies een stevige, gezonde scheut van de Pelargonium uit en snijd die vlak boven een bladknop af, zodat de plant daar weer op kan uitlopen.
2. Snijd de onderkant van de scheut tot vlak onder een knoop af (verdikking van de stengel). Zorg ervoor dat de stek nog zo'n 7 tot 10 cm lang is;
3. Verwijder de onderste blaadjes van de stek. Laat de bovenste 2 tot 4 bladeren zitten. (Een eventuele bloem moet worden verwijderd.)
4. Vul de bloempot met stekgrond, tot vlak onder de rand, en druk de grond aan.
5. Steek het stekje zo'n 2 tot 3 cm in de grond en giet het aan met water.
6. Zet de bloempot op een warme, lichte plek, zoals een vensterbank, maar voorkom direct, fel zonlicht.
7. Houd de grond voortdurend vochtig, maar pas op dat het stekje niet verzuipt.

Wat is het resultaat?
Binnen een paar weken zal de stengel gaan uitlopen. Er ontwikkelen zich wortels en ook het bovengrondse deel gaat groeien. Als de wortels aan de onderkant van het potje zichtbaar zijn, kan het plantje overgezet worden in een grotere pot. Met betrekkelijk weinig moeite is er zo een tweede geranium gekweekt uit niets meer dan een stukje stengel.

Bijzonderheden:

In principe kan er het hele jaar door gestekt worden, zolang er maar een volgroeide Pelargonium voorhanden is. Omdat de Nederlandse winters te koud zijn voor geraniums wordt echter meestal aangeraden om aan het eind van de zomer, van juli tot oktober, te stekken. De afgestorven planten kunnen het volgende jaar dan vervangen worden door nieuwe, zelf opgekweekte exemplaren.

Interessant om te weten:

Geraniumstekjes op water
Stekjes van de geranium hoeven niet per se in de grond te staan om tot ontwikkeling te komen. Als een scheut van de plant in een glas water wordt gezet, zullen zich ook al snel worteltjes vormen. Het groeiproces is dan bovendien mooi te volgen. Later kan het stekje alsnog in de grond worden gezet.

Stekpoeder
Stekjes worden vaak met de onderkant in stekpoeder gedoopt, voordat ze in de grond worden gezet. Stekpoeder bevat een groeistof die de wortelgroei stimuleert. Geraniumstekjes hebben dit hulpmiddel echter niet nodig.

Een boom stekken?
Niet alleen van kamer- en tuinplanten, zoals geraniums, kunnen stekjes worden genomen, maar ook van bomen en struiken: houtstekjes. De beste periode voor het stekken van houtige gewassen is de rustperiode, als het blad gevallen is. Vandaar dat de houtstek ook wel winterstek wordt genoemd. Voor het verkrijgen van houtstekjes, wordt een onvertakte tak in stukken van 10 tot 20 cm gesneden, telkens vlak boven en onder een knoop. Om vervolgens nog te kunnen achterhalen wat onder en boven is, wordt de bovenkant van het stekje recht en de onderkant schuin afgesneden. Eenmaal in een pot met stekgrond gezet, zal de tak aan de ondergrondse knoop worteltjes vormen en aan de bovengrondse knoop bladeren.

Verdere informatie:

Filmpjes:
het stekken van een geranium
de teelt van geraniums