Naam / Beschrijving:

Kruiden, (waarmee hier alle 'nuttige' plantendelen worden bedoeld), kenden vroeger vele toepassingen. Ze werden niet alleen gebruikt bij het koken, maar ook om verfstoffen te maken en om zieken weer op de been te brengen. Sommige kruiden werden bovendien om nog een andere eigenschap hogelijk gewaardeerd: hun heerlijke geur. Laat leerlingen zakjes met een eigen kruidenmengsel samenstellen en vertel daarbij iets over de geschiedenis van de geur.

Wat is er nodig:

  • lapje stof (katoen of linnen)
  • schaar
  • naald en draad
  • lint
  • geurige, gedroogde kruiden
  • eventueel etherische olie

Geschikte kruiden:
  • bergamot (bloemen)
  • citroenverbena (blaadjes)
  • goudsbloem (bloemblaadjes)
  • kamille (bloemen)
  • lavendel (bloemen)
  • marjolein (bloemen)
  • roos (bloemblaadjes)
  • rozemarijn (bloemen en blaadjes)
  • tijm (bloemen en blaadjes)

Achtergrond / (Kern-)doel:

Kerndoel 51 — informatie over heden en verleden — voorwerpen die vroeger gebruikt werden

Tegenwoordig is het heel normaal om dagelijks een bad te nemen, maar vroeger ging het er een stuk minder hygiënisch aan toe. In plaats van het lichaam een flinke poetsbeurt te geven, gebruikte men allerlei middeltjes om nare luchtjes te maskeren. Kruiden speelden hierbij een belangrijke rol. Er werd bijvoorbeeld potpourri van gemaakt of men bestrooide er de vloeren mee om een lekkere lucht in huis te krijgen.

Onaangename lijfgeuren verdreef men eveneens met kruiden. Vanaf de late middeleeuwen tot in de achttiende eeuw was het dragen van een pommander populair onder het rijkere deel van de bevolking. Een pommander was een (vaak bolvormig) sieraad waarin geurstoffen zoals amber en muskus werden gestopt en allerlei kruiden. In de achttiende eeuw werd dit sieraad vervangen door het lodereindoosje, waarin een sponsje lag opgeborgen dat was gedrenkt in vloeibare parfum.

Naast het dragen van dure, welriekende sieraden, kon men zich ook behelpen met kleine, sterk geurende boeketjes van kruiden. Kwam er een vieze walm voorbijdrijven dan hoefde men alleen maar even de neus in het heerlijke ruikertje te steken.

Aan het werk...

Let op: Voeg een paar drupjes etherische olie aan het kruidenmengsel toe om de geur te versterken.

Methode 1: zakje
1. Knip een rechthoekig lapje stof uit de doek, van 18 bij 13 cm.
2. Vouw het lapje in de lengte dubbel, met de 'lelijke' kant van de stof naar buiten gekeerd, en naai de zijkant en onderkant dicht.
3. Keer het zakje binnenstebuiten, zodat de mooie kant nu naar buiten is gekeerd, en vul het met gedroogde kruiden.
4. Bind het zakje dicht met een stuk lint.

Methode 2: bundeltje
1. Knip een cirkelvormige lap stof uit de doek, met een diameter van 18 cm.
2. Leg de gedroogde kruiden in het midden van de cirkel en vouw de stof tot een bundeltje bijeen.
3. Bind het bundeltje dicht met een stuk lint.

Bijzonderheden:

Geen.

Interessant om te weten:

Rode rozen staan symbool voor de liefde. Het verbinden van betekenissen aan bloemen en kruiden is een eeuwenoude gewoonte. Vooral in de Victoriaanse tijd, een periode in Engeland met strenge fatsoensnormen, kende de taal der bloemen een sterke opleving. Er verschenen verschillende boeken waarin de betekenissen per plant gedetailleerd uiteen werden gezet. Aan de hand daarvan was zorgvuldig een boeket samen te stellen waarmee iemand bijvoorbeeld een geheime boodschap aan zijn geliefde kon overbrengen.

Enkele voorbeelden van de Victoriaanse bloementaal (betekenissen konden per land, periode en boek verschillen):
  • lavendel: wantrouwen
  • marjolein: blozen
  • rozemarijn: herinnering
  • salie: eerbied
  • verbena: gevoeligheid

Verdere informatie:

Kruiden als geurstoffen:
www.cultuurwijzer.nl

Bloementaal:
www.wikipedia.org

Kruiden drogen en bewaren:
www.lievekina.be